همانگونه که از اسم شان مشخص است بدون گیربکس کار می کنند که موتور آنها از نیروی مغناطیس استفاده می کند. این فناوری تولید توانسته نرمیت فوق العاده ، امکان سرعت بالا و کارکرد بی صدا را برای این نوع سیستم آسانسور مهیا کند. آسانسورهای گیرلس به دو صورت با موتورخانه و بدون موتورخانه (روم لس ) نصب و استفاده می شود.
مزایای استفاده از موتورهای گیرلس
* مناسب برای تعداد استارت بالا در فضاهای پرتردد به دلیلی فناوری کارکرد بسیار بالا
* امکان نصب در فضاهای محدود و حتی بدون موتورخانه
* کاهش ابعاد موتور و حذف گیربکس که این مسئله باعث کاهش لرزش و صدای حرکت آسانسور می شود
* دسترسی به سرعت های بالا در تعداد توقف های زیاد که از 1 تا 5 متر بر ثانیه می رسد!
* استفاده از مغناطیس دائم و حرکت فوق العاده نرم که از این لحاظ قابل قیاس با موتورهای گیربکس نیستند
مشخصه های فنی آسانسور گیرلس
* ایجاد حداقل صدا، معادل و یا کمتر از 40dp
* پوسته ساخته شده از بهترین مواد چدن با مقاومت بالا در مقابل فشارهای سیم بکسل
* دارای 2 ترمز مستقل با قابلیت استفاده به صورت مجزا (تابلوفرمان) و یا دستی
* مجهز به بوبین ترمز از 24 ولت تا 110 ولت DC
* مجهز به ENCODER متصل به موتور و دارای قابلیت کنترل از دور در تمام لحظات کارکرد
4- بهران : شرکت بهران با بهره گیری از مدرن ترین ماشین های CNC و روش های مدرن تولید همچنین با توجه به شناخت کامل از نقاط ضعف محصولات مشابه اروپایی مورد مصرف در کشور و نیاز مصرف کنندگان ، برطرف نمودن نقاط ضعف فوق به عنوان یک اصل در طراحی و ساخت این محصول در نظر گرفته شده است که در نهایت محصول عرضه شده دارای کیفیت بالا در طراحی و تولید بوده و با شرایط جغرافیایی ایران همخوانی دارد.
2- مونتاناری : این موتور در سایز مناسب و همه کاره قادر به کارگیری در ابعاد کوچک برای نصب های متفاوت می باشد شکل افقی و عمودی آن با چرخ فلکه راست یا چپ ، محور شفت شیب دار می باشد. موتور و ترمز قادر به چرخش به دور محور چرخ دنده می باشد. این موتور نیز از کیفیت بسیار بالایی برخوردار بوده و ساخت کشور ایتالیا می باشد.
انواع موتور گیربکس های مورد استفاده در آسانسور
1- آلبرتوساسی : موتوری پرقدرت و گران تر نسبت به بقیه و ساخت کشور ایتالیا می باشد. شرکت آلبرتوساسی در سال 1946 در زمینی به مساحت 12000 مترمربع در بولونیای ایتالیا با شروع ساخت تجهیزات بالابرنده، شروع بکار کرد . در سالهای اولیه تاسیس ، کار روی تولید گیربکس های تخصصی آسانسور را شروع نمود. در سال 1965 از اولین تولید کنندگان اروپایی چرخ دنده و موتور الکتریکی آسانسور بود. این موتور از کیفیت بالایی برخوردار می باشد و بیشتر جهت آسانسورهای با توقف بالا کاربرد دارد.
تمامی آسانسورها در داشتن خصوصیاتی مانند داشتن کابین، حرکت عمودی و توقف در سطوح مختلف با هم مشابه اند . اما از لحاظ نحوه اعمال نیروی محرکه به کابین متفاوت بوده و به چهار دسته آسانسورهای کششی ، هیدرولیک ، وینچی و مغناطیسی تقسیم می شوند.
1- آسانسورهای کششی : نیروی محرکه در این نوع آسانسورها از یک موتور الکتریکی که معمولا در بالای چاه آسانسور و در محلی به نام موتورخانه نصب گردیده، تامین می شود. بر روی فلکه این موتور تعدادی کابل فولادی (اصطلاحا سیم بکسل) وجود دارد که از یک سمت به کابین آسانسور و از سمت دیگر به وزنه های آسانسور که درون قابی فلزی به نام قاب وزنه قرار دارند ، متصل است جنس این وزنه ها معمولا از چدن یا بتن است. وزن این وزنه ها به اندازه وزن کابین به علاوه نصف ظرفیت کابین است. وزن هر نفر در محاسبات مربوط به آسانسور 75 کیلوگرم است دلیل قرار دادن وزنه در سیستم آسانسور کمک به بالا بردن آسانسور است در غیر اینصورت برای اینکار باید موتورهای بسیار قوی با کیلووات بالا استفاده کرد.
2- آسانسورهای هیدرولیک : اخیرا آسانسورهای هیدرولیکی نیز جای خود را در بین کاربران خانگی باز کرده اند. در اروپا بیش از 70 درصد از آسانسورهای زیر 5 طبقه هیدرولیک استفاده می شود که از محاسن این نوع آسانسورها می توان به نرمی حرکت در استارت اولیه خرابی و استهلاک بسیار کم، سهولت در عیب یابی و تعمیر، ایجاد آسانسورهای زیبا و شیشه ای به دلیل حذف کادر وزنه و سیم بکسل، احتیاج به سازه سبک ، عدم نیاز به موتورخانه در پشت بام ، ایجاد آسانسورهای باربر و سنگین با تناژ بالا و زیبایی بام خانه و همچنین تراز شدن دقیق آن در طبقات اشاره نمود، در آسانسورهای هیدرولیک به خاطر اینکه کادر وزنه وجود ندارد و سیستم جک هیدرولیکی باید تمامی کابین و مسافران را جا به جا کند نیاز به موتورهای قوی تری هست، در این آسانسورها یک موتور سه فاز غوطه ور در روغن به همراه یک شیر الکتریکی مخصوص که اصطلاحا پاور یونیت نامیده می شوند وظیفه تامین فشار روغن برای جک هیدرولیک را داراست.
3- آسانسورهای وینچی : نوعی آسانسور است که با زنجیر یا طناب فولادی آویزان شده و نیروی رانش به طریقی به غیر از اصطکاک به آن وارد می شود در این نوع آسانسورها قاب وزنه وجود ندارد.
4- آسانسورهای مغناطیسی : در این نوع آسانسورها ریل ها و تجهیزات متصل شده روی دیوار چاه آسانسور با مغناطیس دائم نقش استاتور موتور و کابین آسانسور نقش روتور را ایفا می کنند. با اتصال جریان برق به استاتور ، میدان مغناطیسی ایجاد و به روتور القا می گردد. میدان مغناطیسی ایجاد شده در نقاطی قطع و با القای جریان برق بوسیله سیم پیچ های استاتور، سیم پیچ های تعبیه شده روی روتور باردار شده و کابین به حرکت در می آید، بنابراین در این آسانسورها اجزایی نظیر وزنه تعادل، کابل فولادی ، موتورخانه و ... وجود نخواهد داشت. آسانسورهای مغناطیسی بسیار ایمن تر از آسانسورهای معمولی بوده اما از لحاظ قیمتی بسیار گران تر می باشند.
از بررسی معماری ساختمان ها در گذشته می توان فهمید که در گذشته توان ساخت ساختمان های بلند وجود داشته است ولی شاید دلیل اینکه چرا این کار چندان رواج نداشته وجود پله های بسیار بوده باشد این مشکل همچنان پابرجا بود تا اینکه یک مکانیک آمریکایی به نام الیشا اوتیس ایمنی را در بالابر با به کارگیری چرخی ضامن دار که در صورت پاره شدن طناب اندکی پس از سقوط بالابر را متوقف می کرد، فراهم کرد. این اختراع که در سال 1854 در نمایشگاهی در نیویورک پرده برداری شد، مقدمه ای برای کاربرد گسترده بالابر بود . ناصرالدین شاه در سفرنامه فرنگ خویش در تعریف و توصیف آسانسور می گوید: رفتیم به مریض خانه سنت توماس ... از مرتبه های زیر اسبابی دارند که ناخوش را روی تخت گذاشته از توی اتاق زیر می کشند به مرتبه بالا می برند، بسیار تماشا داشت که ناخوش حرکت نکند.
آسانسور وسیله ای است الکترومکانیکی ، در ابتدای اختراع آسانسور به شکل امروزی بیشتر قطعات و لوازم آسانسورها مکانیکی و الکتریکی بود ولی با پیشرفت علوم در حوزه الکترونیک و نیمه هادیها و همچنین ورود حوزه علوم هوش مصنوعی به صنعت این وسیله نیز تکامل یافت و به عنوان یک وسیله کاملا کاربردی با حوزه سطح دسترسی کاملا گسترده در بین جوامع شهری قرار گرفت . در طراحی آسانسور علومی همچون مکانیک ، برق و الکترونیک ، معماری و صنایع مورد استفاده است.به همین علت هیچگاه یک متخصص به تنهایی قادر نخواهد بود که یک آسانسور را به تنهایی و با تکیه بر یکی از شاخه های علوم طراحی نماید.